Avrupa Birliği’nin Schengen vizesi için Türk vatandaşlarına yönelik başlattığı yeni kademeli (cascade) vize uygulaması, turizmden ihracata kadar birçok sektörde farklı şekilde karşılandı. İhracatçılar, yurtdışı fuarlara bile vize alamadıkları için katılamamaktan ve ülkeye döviz getirememekten şikayet ederken turizmci ise yerli turistin yurtdışına olan ilgisinin ‘vize kolaylığı’ ile daha da artmasından endişeli. Yeni uygulamaya göre Schengen vizesini doğru kullanan başvuru sahiplerine aşamalı olarak 6 ay, 1 yıl, 3 yıl ve 5 yıla kadar çok girişli vize verilmesini öngören sistem, hem bireysel seyahatleri kolaylaştırmayı hem de vize reddi ve kısa süreli vize sorunlarını azaltmayı hedefliyor. Sektör temsilcileri, düzenlemenin iş dünyası için avantaj sağladığını ancak iç turizm açısından dikkatli olunması gerektiğini vurgularken, Türkiye'deki ‘pahalı ülke’ algısının yurt dışı seyahatleri artırabileceğini dile getiriyor.
‘Dikkatli olunmalı’
Sistem sayesinde, vize alma sürecinde yaşanan bazı zorlukların hafiflemesinin beklendiğini söyleyen SKAL İzmir Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Tokbaş, iş dünyasının hareket alanının genişlemesine önemli katkı sunulacağını vurguladı. Tokbaş, “Ancak özellikle turizm açısından dikkatli olunması gerekiyor. Son dönemde Türkiye’ye ve özellikle Ege Bölgesi’ne dönük bir ‘pahalı ülke’ algısının yayıldı. Bu algı, yerli ve yabancı turistler açısından olumsuz etki yaratıyor. Öte yandan Yunanistan’ın Ege adalarında uyguladığı kapı vizesi stratejisiyle yerli turisti kendine çekmeye çalışıyor” ifadelerini kullandı. Yeni sistemin yalnızca turizmde değil genel ekonomi yapısı, yatırım ortamı ve iş dünyası için de farklı sonuçlar doğuracağına dikkat çeken Tokbaş, “Ancak bu gelişmenin farklı argümanlarla turizme zarar verecek biçimde kullanılmaması, stratejik iletişim açısından dikkat gerektiriyor” diye konuştu.
‘Yurt dış talebi artar’
Avrupa Birliği’nin kademeli vize uygulamasını geliştirme kararının, Türk vatandaşları için olumlu bir adım olarak değerlendiren Türkiye Otel Yöneticileri Derneği (TUROYD) Ege Bölge Başkanı Güner Güney, “Vizesini doğru şekilde kullanan başvuru sahiplerine önce 3 ay, ardından 6 ay, 1 yıl ve 5 yıla kadar çok girişli vize alma imkânı tanınıyor. Yeni düzenlemeyle birlikte süreçler daha da kolaylaştırılacak. Alınan karar Türk vatandaşlarının vize sürecinde rahatlama sağlayacak. Özellikle ekonomik koşullar nedeniyle yurtiçinde artan fiyatların da etkisiyle, bu kolaylık, yurt dışı seyahat talebinde bir artışa neden olabilir. Türk turistin Avrupa destinasyonlarına olan ilgisi de artabilir” sözlerine yer verdi. Geçen yıl Schengen vize başvurularında Türkiye için ret oranının yüzde 15 civarında olduğunu dile getiren Güney, “Bu yeni sistemin doğru kullanılması halinde bu oran daha da düşebilir. Kademeli süreli ve çok girişli vize sisteminin geliştirilmesi, başta turizm ve bireysel seyahatler olmak üzere, pek çok alanda hareketliliği artırabilecek bir adım olarak görüyoruz” ifadelerini kullandı.
‘Mağduriyetler azalır’
Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) İzmir Bölge Temsil Kurulu (BTK) Başkanı Kıvanç Meriç, “Bu sistemle birlikte, daha önce vizesini doğru ve düzenli kullanan kişilere, her yeni başvuruda daha uzun süreli vize verilmesi hedefleniyor. Uzmanlara göre bu değişiklik, özellikle kısa süreli vizelerin yarattığı mağduriyetleri azaltma açısından önemli bir adım olarak görülüyor. Vizeyi doğru kullanmak ise sistemin temel kriterlerinden biri. Örneğin alınan vizeyle gidilen ilk ülkenin başka bir Schengen ülkesi olması ya da çok kısa sürelerle giriş-çıkış yapılması, bir sonraki başvuruda kısa süreli ya da olumsuz yanıt alınmasına neden olabiliyor. Bu nedenle başvuru sahiplerinin vizeyi asıl gidecekleri ülkeye göre planlamaları ve kalış sürelerini buna göre ayarlamaları gerekiyor. Yeni sistemin radikal bir dönüşüm yaratması beklenmese de, düzenli vize kullanım geçmişine sahip olanlar için 6 ay, 1 yıl, 3 yıl hatta 5 yıla kadar çok girişli vizelerin önü açılabilecek” diye konuştu.
Asıl sıkıntı randevuda
Son dönemde en büyük sorunun vize reddinin değil, vize başvurusu için randevu alamamak olduğunu kaydeden TÜRSAB İzmir Bölge Temsil Kurulu Başkanı Kıvanç Meriç, “Arz talep dengesi kalmadı. Çok fazla başvurudan dolayı randevu bulmak zorlaştı. Artan başvuru sayısına karşın Türkiye’ye ayrılan vize kotasında bir artış yapılmaması, sistemin tıkanmasına yol açıyor. Vize almak isteyen birçok kişi, henüz başvuru sürecine geçemeden, randevu alamadığı için mağduriyet yaşıyor” dedi.
