Temmuz ayında fiyat hareketleri netleşti; en çok zamlanan ve en çok ucuzlayan ürünler belli oldu. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, temmuz ayına ilişkin üretici ve market fiyatları ile tarımsal girdi maliyetlerinde yaşanan değişiklikleri kamuoyu ile paylaştı.
Bayraktar, İran-İsrail çatışmalarının etkisiyle gübre fiyatlarının yükseldiğini, özellikle üre gübresi başta olmak üzere pek çok gübre türünde yıl bazında yüzde 30’u aşan artışların kaydedildiğini vurguladı. Aylık bazda ise DAP gübresi yüzde 10,4, kompoze gübre yüzde 8 artarken, üre gübresinde sınırlı bir düşüş görüldü. Ayrıca mazot fiyatlarının aylık yüzde 9,3, yıllık ise yüzde 23,4 oranında arttığını belirten Bayraktar, hayvancılıkta kullanılan yem fiyatlarındaki yıllık yükselişin de sürdüğünü ifade etti. Bu durumun, tarımsal üretimin sürdürülebilirliği için çiftçilerin tarımsal girdilere erişiminde önlem alınması gerektiğini ortaya koyduğunu ekledi.
Market ve Üretici Fiyatları Arasındaki Fark Karpuzda Zirvede
Temmuzda üretici ile market arasındaki fiyat farkının en yüksek olduğu ürün karpuz oldu. Karpuzdaki fiyat farkı yüzde 613,8 ile dikkat çekerken, patlıcan, salatalık, yeşil soğan ve havuç da yüksek fiyat farkıyla takip etti. Üretici fiyatı 1,18 TL olan karpuz, markette 8,42 TL’ye satıldı. Benzer şekilde, patlıcan 7,50 TL’den 29,68 TL’ye, salatalık 6 TL’den 22,52 TL’ye yükseldi.
En Fazla Fiyat Artışı Limon ve Yumurta Üzerinde
Fiyatı en fazla artan ürün hem üreticide hem markette limon oldu; markette limon fiyatı yüzde 37,8 artarken, ardından yumurta, elma, kuru incir ve mısırözü yağı geldi. Buna karşılık, markette fiyatı en çok düşen ürün yüzde 42,6’lık azalışla kabak oldu. Karpuz, patates, kuru soğan ve yeşil soğan da fiyat düşüşü yaşanan diğer önemli ürünler arasında yer aldı.
Üretici fiyatlarında ise 29 ürün incelendi; 10’unda artış, 14’ünde düşüş kaydedildi. Yeşil soğandaki fiyat düşüşü yüzde 41,2 ile zirvede yer alırken, ardından karpuz, patates, patlıcan ve kabak geldi. En yüksek üretici fiyat artışı yüzde 55,6 ile limonda gözlemlendi; yeşil mercimek, sivri biber, yumurta ve kırmızı mercimek de önemli artışlar yaşadı.
Bayraktar, fiyat değişimlerinin arkasında arz-talep dengesi ve mevsimsel faktörlerin etkili olduğunu belirtti. Özellikle kırmızı ve yeşil mercimekte rekolte düşüklüğü, sivri bibere artan talep, patlıcan ve kabağın yüksek arzı fiyat hareketlerini şekillendirdi. Yumurtadaki fiyat artışı arz-talep değişimlerinden kaynaklanırken, karpuzda artan arz ve azalan talep üretici fiyatlarını düşürdü. Limon fiyatlarındaki yükseliş ise depolama kaynaklı fireler ve azalan arzdan etkilendi. Patates fiyatları temmuz ortasında artan hasatla düştü; yeşil soğandaki fiyat gerilemesi ise talep azalmasına bağlandı.
