Devletin egemenliğini zayıflatma suçlamasıyla 1993’te idama mahkûm edilen, cezası müebbet hapse çevrilen Soydan Akay, 32 yıllık tutukluluğun ardından tahliye edildi. Peki, 32 yıl sonra cezaevinden tahliye olan Soydan Akay kimdir?
Soydan Akay Kimdir?
Soydan Akay, 1970’li yıllarda Türkiye’nin doğusunda dünyaya geldi. Genç yaşlarında siyasal gelişmelere ilgi duymaya başladı. 1990’lı yılların başında Türkiye'de artan siyasi gerilim ortamında, politik görüşleri nedeniyle devletin güvenlik birimleri tarafından yakından izlenen isimlerden biri hâline geldi.
1993 yılında “devletin egemenliği altındaki toprakların bir kısmını devletten ayırmaya teşebbüs” suçlamasıyla gözaltına alındı. Hakkında açılan dava sonucunda, o dönem yürürlükte olan Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesi kapsamında idam cezası verildi. Türkiye’de idam cezasının 2002 yılında kaldırılmasının ardından, cezası ağırlaştırılmış müebbet hapse çevrildi.
Cezaevi Yılları ve Koşulları
Akay, tutukluluğunun ilk yıllarından itibaren farklı cezaevlerinde kaldı. 2018 yılından itibaren ise Marmara Bölgesi’ndeki bir yüksek güvenlikli cezaevinde tek kişilik hücrede tutuldu. Yaklaşık 8 yıl boyunca tecrit koşullarında yaşayan Akay, cezaevi yönetimince “örgütsel ilişki” iddialarıyla diğer mahpuslarla temas kurmasına izin verilmeden izole edildi. Bu süreçte avukat görüşmeleri dahil tüm iletişim kanalları kamera gözetiminde gerçekleşti.
Sağlık Durumu ve Hak İhlalleri
Yıllar içerisinde ciddi sağlık sorunları yaşamaya başladı. Prostat kanseri, romatoid artrit, hepatit B, yüksek tansiyon ve kalp rahatsızlıkları nedeniyle defalarca hastaneye kaldırıldı. 2025 yılının Nisan ayında geçirdiği kalp krizi, durumunun ciddiyetini ortaya koydu. Ancak cezaevi yönetimi bu durumu uzun süre kamuoyundan gizlemeye çalıştı.
Koşullu Tahliye Hakkı ve Engellemeler
Soydan Akay, 11 Ağustos 2023 tarihinde 30 yıllık infaz süresini tamamlayarak koşullu salıverilme hakkı kazandı. Ancak tahliyesi, İdare ve Gözlem Kurulu’nun dört kez verdiği ret kararıyla engellendi. Kurulun kararlarında “örgütten ayrıldığına dair kanaat oluşmadığı” yönünde ifadeler yer aldı. Akay’ın avukatları bu kararların hukuki değil, keyfi olduğunu belirtti.
Mayıs 2025’te, avukatları ve insan hakları savunucularının yürüttüğü yoğun hukuki girişimler sonucunda, Soydan Akay Marmara Kapalı Cezaevi’nden tahliye edildi. Cezaevinden çıkışı, özellikle hasta mahpuslar konusuna dikkat çeken insan hakları örgütleri tarafından kamuoyunda geniş yankı buldu.
