İzmir’in semt pazarlarında bidonlar içinde satılan peynirler, sokaklarda, araba arkalarındaki bidonlarda elden ele dolaşan çiğ sütler… Vatandaşlar “taze süt, köy peyniri” diye bu tür ürünlere ilgi gösterirken uzmanlardan ise peş peşe uyarılar geliyor. Gıda mühendisleri, pastörize edilmemiş çiğ sütten yapılan ürünlerin hijyen ve denetimden uzak üretildiğini, hastalık yapıcı bakterileri taşıyabileceğini söylüyor.
Bebeklerde gelişim geriliği
Gıda kaynaklı enfeksiyonların başında gelen brusella, salmonella ve E. Coli gibi bakteriler, özellikle çiğ sütten yapılan peynir ve yoğurtlarda bulunabiliyor. ‘Malta humması’ olarak da bilinen ‘brusella’ bakterisi; yetişkinlerde yüksek ateş, aşırı terleme, kas ve eklem ağrıları, halsizlik ve ilerleyen vakalarda karaciğer ve dalakta büyüme gibi problemlere yol açabiliyor. Çok daha sağlıklı olduğu düşüncesiyle çiğ sütün kaynatılmasıyla mayalanan yoğurtları tüketen bebeklerde ise bu belirtilere, gelişim geriliği ve ilerleyen vakalarda ise kan zehirlenmesi denilen, bağışıklık sisteminin gelişmemesi ve kalıcı eklem hasarlarına yol açabiliyor. Uzmanlar özellikle bebeklerin sağlığı için pastörize süt ve endüstriyel peynirin en güvenilir tercih olduğu yönünde aileleri uyarıyor.
Pazarlarda açıkta satılan peynirler sadece bebekler için değil, hamileler ve yaşlılar için de tehlike saçıyor. Soğuk zincirin kırıldığı her anda bakteri üremesi hızlanıyor, ürünler kısa sürede bozuluyor. Doğal ve sağlıklı beslenme isteği anlaşılır olsa da uzmanlar, evde kaynatılan süt ve yapılan yoğurtların güvenli olmadığını belirtirken, özellikle bebekler için yapılacak yoğurtlarda pastörize veya UHT sertifikalı sütlerin kullanılabileceğini söylüyor.
“Olgunlaşma önemli”
Çiğ süt kullanılarak yapılan yoğurt, peynir gibi süt ürünlerinde soğuk zincirinin kırılması ve özellikle olgunlaşmanın tam olarak gerçekleşmemesi nedeniyle hastalık riskleri oluşabileceğini vurgulayan TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şube Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Harun Raşit Uysal, taze ve daha sağlıklı düşüncesiyle özellikle pazarlarda bidonlar içinde satılan peynirlerin tüketilmemesi gerektiğini kaydetti. Uysal, “Çiğ süt ile yapılan üretimlerde sağlık açısından sorunlar yaşanabilir. Evinde yoğurt mayalamak isteyen vatandaşların, mutlaka pastörize edilmiş veya UHT sertifikalı sütler ile bu mayalamayı yapması, mayalama yaparken de ya yine aynı şekilde üretilmiş yoğurtları ya da sertifikalı yoğurt mayalarını kullanmaları gerekiyor. Peynirde ise olgunlaşma süresi çok önemli. Pazarlarda bidonlar içinde satılan ve olgunlaşıp olgunlaşmadığı belli olmayan peynirleri tüketmek ‘Salmonella bakterisi’ gibi ciddi hastalıklara yol açabilir. Olgunlaşmamış peynirler yerine paketli veya üretim ve son tüketim tarihleri belli olan, çiğ sütten çıkan tereyağı yerine ise paketli tereyağlarını gönül rahatlığı ile kullanabilirler. Çiğ sütten ve olgunlaşmamış peynirden uzak durulması şarttır” ifadelerini kullandı.
Kayıt dışı üretiliyor
Uzmanlar, pazarlarda ve köy ürünleri adıyla satılan süt ve peynirlerin önemli bir kısmının kayıt dışı üretildiğine dikkat çekiyor. Kayıt dışı üretim, üreticinin hijyen ve soğuk zincir standartlarına uymamasına, ürünlerin denetimsiz piyasaya sürülmesine yol açıyor. Uzmanlar bu durumun, sadece bebek ve çocuklar için değil, tüm tüketiciler için gıda zehirlenmesi riskini artırdığının altını çiziyor.
