Kent belleğinde önemli bir yere sahip olan basmacılık, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin öncülüğünde yeniden canlandırılıyor. “Basmane’de Yeniden Basma Atölyesi” projesiyle, hem Basmane’nin İzmir’in endüstri mirasındaki yeri araştırılacak hem de geleneksel basmacılık modern yöntemlerle sürdürülebilir üretime dönüştürülecek.
Bina, basma deneyim atölyesine dönüşüyor
Pazaryeri Mahallesi’nde bulunan belediyeye ait Fatma–Mustafa Hasdemir Binası, basma deneyim atölyesi olarak düzenleniyor. Burada ustalar, sanatçılar, gençler ve araştırmacılar bir araya gelerek üretim kültürünü yaşatacak. Atölye aynı zamanda kadınların ekonomik bağımsızlığına katkı sağlayacak ve bölge turizmini güçlendirecek.
Basma zanaatının İzmir’de tanınması sağlanacak
Proje hakkında bilgi veren İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanlığı’na bağlı Kültürel Mirasın Yönetimi ve Tanıtımı Şube Müdürü Ayşegül Güngören, basmacılık zanaatını yeniden tanıtmayı hedeflediklerini belirterek, ilgi duyan kadınlara eğitimler verileceğini ve bu yolculuğun umutla başladığını ifade etti.
İzmir mirası öne çıkarılacak
18. yüzyılın ortalarında Basmane Garı’nın bulunduğu yerde kurulan Basmahane Fabrikası, 19. yüzyıl boyunca İzmir’in ticaretinde önemli rol oynadı. Avrupa’da “Smyrna Kumaşı” olarak bilinen ürünler İzmir’den ihraç edilirken, bu gelenek Cumhuriyet döneminde Sümerbank ve Nazilli Fabrikası ile yeni bir boyut kazandı. Bugün başlatılan proje, hem bu tarihi mirası görünür kılmayı hem de geleceğe taşımayı amaçlıyor.
İzmir için önemi
Basmane semti, adını bölgede kurulan basma üretim tesislerinden aldı. 18. ve 19. yüzyıllarda, İzmir’in ticaret hayatında önemli bir yere sahip olan bu üretim tesisi ve çevresindeki atölyeler, hem kentin yerel ekonomisini güçlendirdi hem de İzmir’in Avrupa’da o yıllarda basma kumaşlarıyla anılmasını sağladı. Günümüzde Basmane Garı’nın bulunduğu alan ve çevresi, o dönemde bu üretim tesislerinin yoğunlaştığı bölge oldu. Basmane’de doğan geleneksel basmacılığın, Cumhuriyet’in planlı sanayileşme hamlesiyle şekillenen Sümerbank çatısı ve yerel ölçekte Nazilli Fabrikası hattında evrilmesi, hem yerel üretim kültürünün dönüşümünü hem de ulusal ekonomik politikalarının yerele yansımasını göstermesi açısından dikkat çekici hale geldi.
