Gazze Şeridi’nde ABD Başkanı Donald Trump’ın planı çerçevesinde sağlanan ateşkes, İsrail’in tekrarlanan saldırıları ve insani yardım kısıtlamaları nedeniyle kırılganlığını koruyor. 10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkesin üzerinden bir ay geçerken, sahadaki tablo barıştan ziyade geçici bir sükûneti yansıtıyor. İsrail’in Gazze’ye yönelik iki yılı aşkın süredir sürdürdüğü saldırılar ve ağır insan kayıplarının ardından, ABD’nin öncülüğünde hazırlanan ateşkes planı taraflarca kabul edildi. Hamas ve İsrail yönetiminin onayıyla 10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes, bölgedeki büyük yıkım ve insani felaketin ardından gelen ilk geniş kapsamlı duraksama oldu. Ateşkes kapsamında, Hamas 13 Ekim’de elindeki 20 İsrailli esiri serbest bıraktı ve böylece Gazze’deki tüm sağ esirlerin durumu netleşti. Buna karşılık İsrail yönetimi de hapishanelerdeki yaklaşık 2 bin Filistinli mahkûmu serbest bıraktı. Ayrıca Hamas, ölen 28 esirden 24’ünün cenazesini teslim ederken, 4 esirin cenazesi hâlâ kayıp durumda. İsrail de buna karşılık 330 Filistinlinin naaşını Gazze’ye gönderdi.
İsrail’den Peş Peşe Ateşkes İhlalleri
Ateşkesin ilk haftalarından itibaren İsrail ordusu anlaşmayı defalarca ihlal etti. 19 Ekim’de Refah’ta iki askerinin öldürüldüğünü ileri süren İsrail yönetimi, Hamas’ı suçlayarak Gazze’ye geniş çaplı saldırılar düzenledi.
Bu saldırılarda en az 21 Filistinli hayatını kaybetti. Başbakan Binyamin Netanyahu’nun talimatıyla Gazze’ye yönelik yardım girişleri de durduruldu. Ancak uluslararası tepkiler ve özellikle Washington’un baskısı üzerine İsrail ordusu kısa süre sonra saldırıları sonlandırarak ateşkesin “yeniden yürürlükte olduğunu” açıkladı. Ancak bu, ihlallerin sonu olmadı. Yalnızca 10 gün sonra Netanyahu yönetimi, yine Refah bölgesinde bir askerin öldürülmesini gerekçe göstererek saldırı emri verdi. Bu ikinci dalga saldırılarda 100’den fazla Filistinli, aralarında 45 çocuk da olmak üzere, yaşamını yitirdi. Uluslararası kamuoyunun tepkisi ve ABD’nin diplomatik baskısı üzerine İsrail, bir kez daha ateşkese geri dönmek zorunda kaldı.
Bir Ayda 241 Filistinli Öldü
Gazze Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 10 Ekim’den bu yana ateşkesin yürürlükte olduğu dönemde İsrail ordusu en az 194 kez ateşkesi ihlal etti. Bu ihlaller sonucu 241 Filistinli öldü, 619 kişi yaralandı. İsrail ordusu, Gazze’nin yarısından fazlasında işgalini sürdürürken, bölgede askeri varlığını azaltmak yerine tahkim ediyor. Ateşkesin kağıt üzerinde var olduğu, ancak sahada fiilen işlemediği yönündeki değerlendirmeler, hem bölgesel hem uluslararası çevrelerde güç kazanıyor. Ateşkes anlaşmasının en kritik maddelerinden biri, Gazze’ye günlük 600 tır insani yardımın girişine izin verilmesiydi. Ancak rakamlar, İsrail’in bu yükümlülüğü yerine getirmediğini açıkça gösteriyor. Gazze Hükûmeti Medya Ofisi’nin verilerine göre, 10 Ekim – 6 Kasım arasında sadece 4.453 yardım tırı bölgeye ulaşabildi. Oysa anlaşmaya göre bu sayının 15.600 olması gerekiyordu. Bu durum, insani yardımın yalnızca üçte birinden bile azının Gazze’ye girebildiğini ortaya koyuyor. İsrail ayrıca, çocuklar, hastalar ve yaralılar için hayati öneme sahip 350’den fazla temel gıda ve tıbbi ürünün girişine izin vermiyor. Buna karşın düşük besin değerine sahip, sağlıksız ve sınırlı içerikli ürünlerin geçişine izin veriliyor. Bu durum, Gazze’deki “açlık kuyruklarını” daha da uzatıyor.
Ateşkesin Geleceği Belirsiz
Gazze’deki mevcut tablo, kırılgan ateşkesin uzun süre korunamayacağı yönündeki endişeleri güçlendiriyor. İsrail’in sahadaki askeri varlığı ve süregelen yardım kısıtlamaları, fiilen bir “kontrollü kuşatma” durumuna işaret ediyor. Uzmanlara göre, ateşkesin kalıcı hale gelebilmesi için İsrail’in saldırılarını tamamen durdurması, insani yardım koridorlarını açması ve uluslararası gözlemci mekanizmasının devreye girmesi gerekiyor. Ancak mevcut siyasi atmosferde bu adımların yakın vadede atılması düşük ihtimal olarak değerlendiriliyor. Sonuç olarak, Gazze’deki ateşkes, bir ayını doldurmasına rağmen kalıcı barışa değil, geçici bir sessizliğe işaret ediyor. Bölge halkı hâlâ yıkımın, açlığın ve belirsizliğin gölgesinde yaşam mücadelesi veriyor.
