Medicana International İzmir Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Mısra Aydın, şekerin vücutta yol açtığı kimyasal bir süreç olan glikasyonun, hücre yapısını bozarak yaşlanmayı hızlandırdığını ve birçok kronik hastalığın önünü açtığını belirtti. Aydın’a göre bu süreç, sadece yaşla değil, beslenme alışkanlıklarıyla da yakından ilişkili.
Glikasyon, vücudu içten içe yaşlandırıyor
Glikasyonun, şeker moleküllerinin vücut proteinlerine veya yağlarına bağlanmasıyla ortaya çıkan kimyasal bir reaksiyon olduğunu vurgulayan Dyt. Mısra Aydın, bu sürecin “sessiz ama yıkıcı” etkiler yarattığını dile getirdi. Oluşan ileri glikasyon son ürünlerinin (AGEs), hücrelerin yapısını bozarak ciltte elastikiyet kaybı, kırışıklık ve sarkma gibi yaşlanma belirtilerine neden olduğunu aktardı. Bu moleküller yalnızca ciltte değil, kalp-damar sistemi, beyin ve pankreas gibi yaşamsal organlarda da hasara yol açıyor. Glikasyonun Alzheimer, diyabet ve kalp hastalıklarının gelişiminde önemli bir rol oynadığını ifade eden Aydın, özellikle yüksek şeker ve rafine karbonhidrat tüketiminin bu süreci tetiklediğine dikkat çekti.
Sağlıklı pişirme yöntemleri tercih edilmeli
Sadece şeker tüketimi değil, yemeklerin pişirilme yöntemlerinin de glikasyon sürecini etkilediğini belirten Aydın, yüksek ısıda pişirme tekniklerinin — özellikle kızartma ve ızgara gibi yöntemlerin — yiyeceklerde glikasyon ürünlerini artırdığını söyledi. Bu nedenle haşlama, buharda pişirme gibi sağlıklı alternatiflerin tercih edilmesinin önemine işaret etti.
Glikasyon seviyesi ölçülebilir
Antioksidan açısından zengin besinlerin glikasyon sürecini yavaşlatabileceğini belirten Aydın, özellikle C ve E vitamini içeren gıdaların, yaban mersini ve yeşil çay gibi doğal antioksidanların düzenli olarak tüketilmesini önerdi. Bol su içmenin de bu süreci yavaşlatmada destekleyici olduğunu söyledi. Glikasyonun vücuttaki seyrini anlamak için dolaylı bir gösterge olan HbA1c testinin kullanılabileceğini aktaran Aydın, bu testin kandaki ortalama glikoz seviyesini gösterdiğini ve özellikle diyabet takibinde yaygın olarak uygulandığını belirtti.
Erken önlem almak önemli
Glikasyon sürecinde oluşan hasarın tamamen geri döndürülemeyeceğini vurgulayan Aydın, ancak erken müdahale ve yaşam tarzı değişiklikleriyle etkilerin azaltılabileceğini dile getirdi. Sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazanılması, işlenmiş gıdalardan uzak durulması ve doğru pişirme yöntemlerinin benimsenmesinin bu konuda en etkili koruyucu adımlar olduğunu ifade etti.
