Hükümetin Meclis’e sunduğu 36 maddelik yeni ekonomi paketi, genç girişimciler için kritik bir değişikliği de beraberinde getirdi. Pakette yer alan düzenlemeye göre, genç girişimcilere bir yıl boyunca sağlanan Bağ-Kur prim desteği sona erecek. Mevcut uygulamaya göre, ilk kez kendi işini kuran ve 18-29 yaş aralığında bulunan gençler, bir yıl süreyle devlet tarafından ödenen prim desteğinden yararlanabiliyordu. Bu destek, gençlerin iş hayatına adım atarken karşılaştıkları mali yükleri hafifletiyor, aynı zamanda kayıtlı girişimciliği teşvik ediyordu. Ancak yeni paketin yasalaşmasıyla birlikte bu destek ortadan kalkacak.
Her ay prim ödenecek
Torba yasa teklifinde, düzenlemenin gerekçesi olarak sosyal güvenlik sisteminin aktüeryal dengesinin korunması gösterildi. Ancak genç girişimcilik teşviklerinin kaldırılması, istihdam yaratımında önemli bir rol oynayan küçük işletmelerin üzerindeki yükü artıracak. İlk yıl prim desteğinden yararlanan binlerce genç, bu değişiklikle birlikte her ay yaklaşık 9 bin liradan başlayan prim ücretleri ödemek zorunda kalacak. Türkiye’de genç işsizliği hâlihazırda yüksek seyrederken, bu düzenlemenin gençlerin iş kurma eğilimini zayıflatması bekleniyor. Özellikle sermaye desteği olmadan kendi işini kuranlar, artan maliyetler nedeniyle faaliyetlerini sürdürememe riskiyle karşı karşıya kalacak. Bu durumun kayıt dışı çalışmayı artırması ve yeni işletme sayısını azaltma risklerini de beraberinde getiriyor. Ekonomi paketinde ayrıca işverenlere sağlanan bazı prim teşviklerinde de indirime gidiliyor. İmalat dışı sektörlerde işveren prim desteği 4 puandan 2 puana düşürülecek. Bu değişiklikle birlikte özel sektörde istihdam yaratmak daha pahalı hale gelecek. Yeni ekonomi paketinin yasalaşması halinde, genç girişimcilere sağlanan prim desteğinin kaldırılması yalnızca ekonomik değil, sosyal açıdan da etkili olacak. Gençlerin kendi işini kurarak üretim sürecine katılmasını kolaylaştıran sistemin sona ermesi, Türkiye’nin girişimcilik ekosisteminde önemli bir boşluk yaratacak.
‘Umut da yok beklenti de’
Desteklerin yetersiz olmasından kaynaklı yeni bir şirket açmak isteyen genç girişimci sayısının zaten her geçen gün düştüğünü vurgulayan Sosyal Güvenlik Müşaviri Dilek Ete, mevcut esnafın da işini devam ettiremediğini söyledi. Ete, “Bu destekler genelde hükümete yakın kişilere verildiğini görüyorduk. Bu destekten yararlanmak öyle kolay değildi. Nitekim etrafımızda da başvuran birçok gencin bu destekten yararlanamadığını da biliyoruz. Ancak desteği alıp da yeni bir şirket açılmasının da mevcut ekonomide çok mümkün olduğunu düşünmüyorum. Esnaf, işveren son dönemde devamlı olarak işini bitiriyor, dükkanını kapatıyor. İşleyen işletmeler bile kirasını ödeyemiyor, çalışanların maaşını ödeyemiyor, vergileri karşılayamıyor. O yüzden ben zaten 2026 yılında destek olsa dahi yeni iş yerlerinin açılabileceğini düşünmüyorum. Gençlerin geçim derdi almış başını giderken, ne umutları kaldı zaten ne de artık bir beklentileri” ifadelerini kullandı.
‘Ümidim kalmadı’
Genç işsiz artışının oldukça yüksek olması nedeniyle de gençlerin üretime katılabilmesi için gereken desteklerin kaldırılmasından ziyade artırılması gerektiğinin altını çizen Sosyal Güvenlik Müşaviri Dilek Ete, “Diğer yandan genç işsiz çok fazla, bunlara iş olanağı sağlanması ve sadece prim değil, vergi dahil yeni iş kuran 30 yaş altı gençlere desteğin sınırsız verilmesi lazım. Denetlemeleri sıkılaştırarak bu vergiler alınmamalı. Bakın Avrupa ülkelerine, ‘gelin benim ülkemde yatırım yapın, size yer vereceğim, vergi almayacağım, prim almayacağım’ gibi bir sürü teşvikler tanıyorlar. Bizim verdiğimiz 3 kuruş destekti, onu da kaldırıyoruz. Dolayısıyla gençlerin geleceği ile ilgili maalesef ümidim kalmadı. Ne genci düşünüyorlar, ne genç girişimciyi düşünüyorlar, ne üniversite mezununu düşünüyorlar.. Artık olsa da olur olmasa da olur” diye konuştu.
