Mpox vakaları yeniden artışta. DSÖ yeni varyantın daha ağır seyrettiğini açıklarken, enfeksiyon hastalıkları uzmanları tanı, korunma ve aşılanma konularında dikkat çekici uyarılarda bulunuyor. Peki, M çiçeği virüsü nedir? M çiçeği Türkiye'de görüldü mü?
Maymun Çiçeği Virüsü nedir?
Maymun çiçeği virüsü, tıbbi adıyla Mpox, ciltte kırmızı, kabarcıklı ve kaşıntılı döküntülerle seyreden bulaşıcı bir enfeksiyondur. Genellikle yüz, eller, genital bölge ve anüs çevresinde ortaya çıkan bu döküntüler, beyazımsı uçlara sahip olabilir. Mpox hastalığı ateş, baş ve kas ağrısı, lenf düğümlerinde şişme gibi sistemik belirtilerle de kendini gösterir.
Virüs, enfekte bireyin cilt lezyonları ya da vücut sıvılarıyla doğrudan temas, uzun süreli yakın temas veya cinsel temas yoluyla kişiden kişiye geçebilir. Öpüşme, cinsel ilişki ve kontamine kişisel eşyalar da bulaşmada rol oynar.
Mpox Nedir?
Mpox, 1958 yılında laboratuvar maymunlarında keşfedilmiş ve 1970’te ilk kez insanda görülmüştür. Orthopoxvirüs ailesine ait olan bu virüs zoonotik kökenlidir, yani hayvanlardan insanlara bulaşabilir. Enfekte hayvanın (örneğin maymun, sincap, fare) vücut sıvıları, tırmalama ya da ısırma yoluyla virüs insanlara geçebilir.
2022 yılında yaşanan küresel salgında, özellikle cinsel temasla bulaş ön plana çıkmış ve Mpox yayılımı Afrika dışındaki ülkelerde ciddi artış göstermiştir.
Mpox Varyantları
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Mpox virüsünü iki ana genotipe ayırır:
- Clade I (Tip I): Orta Afrika kökenlidir. Daha ağır seyreden, bulaşıcılığı yüksek bir varyanttır. Ölüm oranları daha yüksektir.
- Clade II (Tip II): Batı Afrika kökenlidir. Tip IIa ve Tip IIb olarak ikiye ayrılır. 2022 küresel salgını Tip IIb varyantı kaynaklıdır.
2024 itibarıyla Clade I varyantının bazı alt tiplerinin daha bulaşıcı ve ağır seyirli olması nedeniyle, DSÖ bu varyantı Tip Ib olarak yeniden adlandırmış ve küresel sağlık alarmı ilan etmiştir.
Mpox Nasıl Bulaşır?
Mpox virüsü temel olarak şu yollarla bulaşır:
- İnsandan insana: Lezyonlarla doğrudan temas, uzun süreli yüz yüze konuşma (solunum damlacıkları), cinsel ilişki, öpüşme, kontamine eşyaların paylaşımı.
- Hayvandan insana: Isırık, tırmalama, çiğ veya az pişmiş etin tüketilmesi, enfekte hayvanın derisiyle temas.
- Anneden bebeğe: Doğum sırasında veya emzirme yoluyla bulaşabilir.
Mpox Nasıl Teşhis Edilir?
Mpox, cilt lezyonlarının PCR testiyle analiz edilmesiyle kesin olarak teşhis edilir. Şüpheli durumlarda rektal veya anal sürüntü de alınabilir. Ayrıca kan testleriyle bağışıklık yanıtı da kontrol edilebilir. Diğer deri hastalıklarıyla karışabileceği için test şarttır.
