Muğla’nın Milas ilçesinde yer alan ve Anadolu’nun en iyi korunmuş antik tapınakları arasında gösterilen Zeus Lepsynos Tapınağı, kapsamlı bir restorasyon sürecinden geçiyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülen çalışmaların 2026 yılında tamamlanması hedeflenirken, tapınağın hem görsel bütünlüğünün hem de yapısal dayanıklılığının önemli ölçüde artırılması amaçlanıyor.
Selimiye Mahallesi sınırları içindeki Euromos Antik Kenti’nde Milattan Önce 2’nci yüzyılda inşa edilen tapınak, yaklaşık 1850 yıllık geçmişiyle bölgenin simge yapıları arasında yer alıyor. Antik kentte kazı çalışmaları sürerken, tapınağın zemin güçlendirme ve dört cephedeki sütunlarının restorasyonu eş zamanlı olarak devam ediyor.
Euromos Antik Kenti Kazı Başkanı ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abuzer Kızıl, kazı ve restorasyon çalışmalarının “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında yürütüldüğünü belirtti. Kızıl, Euromos’un konumu ve korunmuşluk düzeyi sayesinde Anadolu’nun en şanslı antik kentlerinden biri olduğunu, kentin Karya Bölgesi’nin önemli merkezleri arasında yer aldığını ifade etti.
Bu yıl kazı çalışmalarının ağırlıklı olarak antik kentin hamam ve tiyatro yapılarında gerçekleştirildiğini aktaran Kızıl, tiyatronun DenizBank sponsorluğunda belirli bir aşamaya getirildiğini, hamamda ise Geleceğe Miras Projesi kapsamında çalışmaların tamamlandığını söyledi.
Zeus Lepsynos Tapınağı’ndaki restorasyonun Türkiye’de yürütülen en önemli kültürel miras projelerinden biri olduğuna dikkat çeken Kızıl, “Restorasyon çalışmalarını 2026 yılında tamamlamayı planlıyoruz. Bakanlığımız bu proje için önemli bir ödenek ayırdı. Tapınağa ait blokların yaklaşık yüzde 70’i günümüze ulaşmış durumda” dedi.
Restorasyon öncesinde tapınağa ait mimari blokların alanda dağınık halde bulunduğunu belirten Kızıl, ilk aşamada bu blokların tek tek kayıt altına alındığını, ölçümlerinin yapıldığını ve envanterlerinin çıkarıldığını ifade etti. Yaklaşık 1000’e yakın bloğun belgelenip kataloglandıktan sonra restorasyon uygulamasına geçildiğini vurguladı.
Çalışmalarda uluslararası restorasyon ilkelerine titizlikle uyulduğunu dile getiren Kızıl, antik dönemde kullanılan yapı tekniklerinin yanı sıra modern teknolojilerden de yararlanıldığını söyledi. Bu yaklaşımın hem zaman kazandırdığını hem de daha sağlıklı sonuçlar elde edilmesini sağladığını belirtti.
Tapınağın özellikle kuzey cephesindeki sütunlarda öne doğru eğilme tespit edildiğini aktaran Kızıl, bu nedenle söz konusu sütunların yerlerinden alınarak temel güçlendirme çalışmalarının yapıldığını kaydetti. “Temel sağlam değilse, üst yapının ayakta kalması mümkün değil” diyen Kızıl, dört cephedeki sütun sıralarının birbirine bağlanmasıyla yapının hem daha görkemli bir görünüm kazanacağını hem de olası depremlere karşı daha dayanıklı hale geleceğini ifade etti.
Zeus Lepsynos Tapınağı’nın yalnızca Türkiye için değil, dünya kültür mirası açısından da büyük önem taşıdığını vurgulayan Kızıl, restorasyon tamamlandığında tapınağın eski ihtişamına kavuşacağını ve bölgeye gelen ziyaretçi sayısında artış beklendiğini sözlerine ekledi.
