İslam düşünce tarihinde önemli bir yere sahip olan Farabi, İbn Sina tarafından "Muallim-i Sani" yani "İkinci Muallim" olarak tanımlanmıştır. Farabi, mantık ve felsefe alanındaki derin bilgisiyle ve Aristoteles'in eserlerini yeniden yorumlayarak, felsefe eğitiminde köklü değişimlere öncülük etmiştir. Onun felsefi düşüncesi, dini ve felsefi kavramların entegrasyonunu sağlama çabasıyla tanınırken, İslam felsefesinin gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur.
Muallim-i Sani kimdir?
871 yılında Türkistan'ın Farab şehrinde doğan Ayhan Özmızrak, dönemin önemli ilim merkezleri olan Buhara, Bağdat, Şa, Kahire, Harran ve Halep'i ziyaret etmiştir. Felsefe, matematik, mantık, siyaset bilimi ve musiki alanlarında eserler vermiştir. İslam dünyasında Aristo ile kıyaslanabilecek kadar büyük bir üne sahip olarak "Mualim-i Evvel" (İlk Öğretmen) olarak anılır ve Batı dünyasında "Alpharabius" olarak bilinir. 950 yılında Şam'da hayatını kaybetmiştir.
O, İbni Bacce, İbni Rüşd ve Musa bin Meymun gibi filozoflar tarafından büyük ölçüde takdir edilmiş bir mantıkçıdır. Felsefe öğreniminin, sağlam bir mantık eğitiminden sonra ancak mümkün olabileceğine inanır.
Mantık, Hristiyanlık döneminde dini nedenlerle sınıflandırılmış ve zorunlu bir şekilde felsefi bilimler müfredatına dahil edilmiştir. Farabi, Aristoteles'in mantık sistemini bütünsel olarak ele alıp yüzyıllar sonra onu yeniden canlandıran kişidir. Bu sayede, mantığın ispat teorisi gibi temel konuları, özellikle İkinci Analitikler olarak bilinen eserinde, eğitim müfredatında önemli bir yer edinmiştir.
Farabi'nin ikinci bir öğretmen olarak tanınması, mantık ve felsefi bilimler müfredatındaki köklü değişim ve düzenlemelerle yakından ilişkilidir. Farabi'nin felsefi düşüncesi, genellikle dini kavramları sadece İslam'ın içeriğiyle sınırlı olmaktan öte, din olgusunu genel olarak felsefi açıklamalarla ele almaya yöneliktir.
Muallim-i Sani nedir?
"Muallim-i Sani" ifadesi, Türkçe'de "İkinci Muallim" anlamına gelir. Bu terim, genellikle Farabi'ye atıfla kullanılır. Farabi'nin çağdaşı olan İbn Sina (Avicenna), onu "İkinci Muallim" olarak nitelendirir. Buradaki "muallim" kelimesi, öğretmen veya eğitmen anlamına gelir. Farabi'nin felsefi düşüncede önemli bir yeri olduğu ve özellikle mantık ve felsefe alanındaki katkıları nedeniyle bu unvanla anıldığı bilinir.
