ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Gazze’deki ateşkes sürecinin geleceğini belirlemesi beklenen kritik bir görüşme için Florida’daki Mar-a-Lago malikanesinde bir araya gelmeye hazırlanıyor. Washington yönetimi, İsrail ile Hamas arasında sağlanan ateşkesin ikinci ve daha karmaşık aşamasına geçilmeden önce süreci yeniden hızlandırmayı amaçlıyor.
İlk Aşama Korundu, İlerleme Yavaşladı
Trump’ın arabuluculuğunda sağlanan ateşkesin ilk aşaması büyük ölçüde yürürlükte kalsa da son haftalarda müzakerelerin belirgin biçimde ağırlaştığı ifade ediliyor. Taraflar karşılıklı ihlal suçlamalarında bulunurken, uluslararası baskının özellikle İsrail üzerinde yoğunlaştığı belirtiliyor. Netanyahu hükümeti, ateşkesin derinleştirilmesi konusunda yeterince istekli davranmamakla eleştiriliyor. ABD yönetimi ise Trump’ın Netanyahu ile olan güçlü kişisel ilişkisini devreye sokarak sürece siyasi ivme kazandırmayı hedefliyor. Pazartesi günü yapılacak görüşmenin bu açıdan “kilit temas” niteliği taşıdığı vurgulanıyor.
İkinci Aşama Neden Daha Zor?
Ateşkesin ikinci aşaması, Trump tarafından hazırlanan ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylanan 20 maddelik planı kapsıyor. Bu aşama, Hamas’ın Gazze üzerindeki yönetiminin sona erdirilmesini, bölgenin silahsızlandırılmasını ve kapsamlı bir yeniden inşa sürecini öngörüyor. Plan kapsamında Gazze’de günlük yönetimin, siyasi olmayan teknokratlardan oluşan geçici bir yapı tarafından yürütülmesi hedefleniyor. Aynı zamanda İsrail ile Arap ülkeleri arasında normalleşme adımları ve Filistin’in gelecekteki statüsüne ilişkin bir yol haritası da masada bulunuyor.
“Barış Konseyi” ve Uluslararası Denetim
İkinci aşamanın en dikkat çekici unsurlarından biri, Trump’ın başkanlık etmesi öngörülen ve “Barış Konseyi” olarak adlandırılan uluslararası mekanizma. Bu yapının, iki yıllık ve yenilenebilir bir BM yetkisiyle Gazze’nin yeniden inşasını denetlemesi planlanıyor. Konsey üyelerinin yıl sonuna kadar açıklanması beklenirken, duyurunun Trump-Netanyahu görüşmesinin ardından gelme ihtimali bulunuyor. Ancak uzmanlara göre Gazze’nin savaş sonrası yeniden inşası, Hamas’ın silahsızlandırılması ve “Uluslararası İstikrar Gücü” kurulması gibi başlıklar ciddi insani, siyasi ve lojistik sorunlar barındırıyor.
Bölgesel Diplomasi Trafiği Hızlandı
Bu kritik zirve, ABD’nin Ortadoğu özel temsilcisi Steve Witkoff ile Trump’ın damadı Jared Kushner’ın Mısır, Katar ve Türkiye’den yetkililerle yaptığı temasların hemen ardından gerçekleşiyor. Söz konusu ülkeler, ateşkes sürecinde arabulucu rolü üstleniyor ve sürecin kaderinde önemli aktörler olarak öne çıkıyor.
İran Dosyası da Masada
Görüşmenin gündeminde yalnızca Gazze değil, İran dosyasının da yer alması bekleniyor. Trump, haziran ayında ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırılarının Tahran’ın nükleer kapasitesini “tamamen yok ettiğini” savunurken, Netanyahu tehdidin hâlâ sürdüğünü ve yeni askeri adımların gerekebileceğini ileri sürüyor. Bu görüş ayrılığının da liderler arasındaki temaslarda ele alınacağı belirtiliyor.
Kritik Bir Dönemeç
Bu görüşme, Trump’ın ekim ayında ateşkesin ilk aşaması için İsrail’e yaptığı ziyaretin ardından iki liderin ilk yüz yüze buluşması olacak. Analistlere göre Mar-a-Lago’daki zirve, Gazze ateşkesinin geleceği açısından ya sürecin hızlanacağı ya da belirsizliğin derinleşeceği bir dönüm noktası niteliği taşıyor.
