Modern Türkiye'nin şehircilik anlayışına yön veren mimar ve planlamacı Turgut Cansever, kariyeri boyunca hem kamuda hem de özel sektörde dikkat çeken projelere imza attı. Peki, Turgut Cansever kimdir, nereli, kaç yaşında?
Turgut Cansever kimdir?
Turgut Cansever, 12 Eylül 1921’de Antalya’da doğdu. Babası Dr. Hasan Ferit Bey, annesi Saime Hanım’dır. Ailesinin farklı şehirlerde görev yapması nedeniyle ilkokulu Ankara ve Bursa’da okudu. Lise öğrenimini İstanbul Galatasaray Lisesi’nde tamamladı.
Sanata olan ilgisiyle İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ne girdi. İlk başta resimle ilgilense de daha sonra mimarlığa yöneldi. Sedad Hakkı Eldem’in öğrencisi oldu. Akademik kariyerine sanat tarihi alanında devam etti. 1949’da, Türkiye’de sanat tarihi alanında yazılan ilk doktora tezine imza attı.
Sanat tarihi ve akademik çalışmaları
Cansever, “Osmanlı ve Selçuklu Mimarisinde Sütun Başlıkları” adlı doktora teziyle dikkat çekti. Tez çalışması için Anadolu’da 14 şehirde 111 yapıyı inceledi. Bu çalışma daha sonra 2010’da kitaplaştırıldı.
1960 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde “Modern Mimarinin Sorunları” başlıklı teziyle doçent unvanı aldı. Fransa başta olmak üzere Avrupa’da çeşitli incelemelerde bulundu.
Mimarlık ve restorasyon uygulamaları
1949’da Sadullah Paşa Yalısı’nın restorasyonu ile meslek hayatına giriş yaptı. 1951’de Abdurrahman Hancı ile mimarlık bürosu kurdu. Anadolu Kulübü Oteli, Karatepe Açık Hava Müzesi, Diyarbakır Koleji ve ODTÜ kampüs projesi bu dönemdeki çalışmaları arasında yer aldı.
1958’de Beyazıt Meydanı düzenlemesiyle şehir planlama ve kamusal alan tasarımı konularında görev üstlenmeye başladı.
Kamu görevleri ve planlama çalışmaları
Cansever, 1959-1960 yıllarında Marmara Bölgesi Planlama Teşkilatı'nın kuruluşunda yer aldı ve başkanlık yaptı. 1961’de İstanbul Belediyesi Planlama Müdürlüğü görevini yürüttü.
1974-1975 yıllarında Dünya Bankası’nın İstanbul Metropol Planlama Projesi'ne başkanlık etti. Aynı dönemde Ankara Belediyesi’nde de çeşitli danışmanlık görevleri üstlendi. Avrupa Konseyi Türk Delegasyonu'nda da görev yaptı.
Bodrum projeleri ve uluslararası ödüller
1960’lı yıllarda Bodrum’da çeşitli yapılar üzerinde çalıştı. 1971-1973 yıllarında gerçekleştirdiği Ahmet Ertegün Evi yenileme projesi, 1980 yılında kendisine Ağa Han Mimarlık Ödülü’nü kazandırdı. Aynı yıl Türk Tarih Kurumu binası çalışması da ikinci ödüle değer görüldü.
1992 yılında ise Bodrum Mandalya Koyu’ndaki Demir Evleri Projesi ile üçüncü kez Ağa Han Mimarlık Ödülü aldı. Böylece bu ödülü üç kez kazanan ilk isim oldu.
Yayın faaliyetleri ve son yılları
1983’te Mekke Üniversitesi’nin mimarlık eğitim programı danışmanlığı görevini üstlendi. Aynı yıl Ağa Han Mimarlık Ödülleri master jürisinde yer aldı. 1990’lı yıllarda çeşitli makaleler yayımladı, derlemeler hazırladı. 2005 yılında “Mimar Sinan” kitabı yayımlandı.
2007 yılında İstanbul’da hakkında “Turgut Cansever: Mimar ve Düşünce Adamı” başlıklı bir sergi düzenlendi. Sergi, Türkiye’de belgeye dayalı ilk retrospektif mimarlık sergisi olma özelliği taşıdı.
Vefatı ve sonrası
2008’de sağlık durumu ağırlaşan Cansever, 22 Şubat 2009 tarihinde İstanbul Kadıköy’deki evinde hayatını kaybetti. 23 Şubat 2009’da Fatih Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Edirnekapı Mezarlığı’nda toprağa verildi. 2008 yılında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görülmüştü.
