Yerel yönetim uygulamalarında şeffaflık ve katılımcılığı önceleyen İzmir Büyükşehir Belediyesi, “Kent Denetçileri” projesini kamuoyuna sundu. Başkan Dr. Cemil Tugay’ın duyurusuyla kamuoyuna tanıtılan uygulama, kent genelinde beş farklı bölgede eş zamanlı olarak sahaya yansıtıldı.
İzmir’de Yerel Demokrasiye Yeni Model: Kent Denetçileri Sahada
İzmir Büyükşehir Belediyesi, katılımcı yerel yönetim anlayışını güçlendirmek üzere "Kent Denetçileri" uygulamasını başlattı. Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay tarafından kamuoyuna tanıtılan bu özgün modelle, yurttaşlar sadece gözlemci değil, aktif denetleyici ve karar verici olarak sürece dâhil ediliyor.
Türkiye’de Bir İlk: Yurttaşlar Karar Mekanizmasında
İzmir Planlama Ajansı (İZPA) koordinasyonunda yürütülen program, Avrupa Birliği destekli IMPETUS Projesi kapsamında hayata geçirildi. Şeffaf bir seçim sürecinin ardından belirlenen 17 kent denetçisi, çevre kirliliği, kentsel temizlik ve yeşil alanların korunması gibi başlıklarda sahada denetime başladı. İlk etapta Konak, Karşıyaka, Balçova ve Buca ilçelerinde beş kritik noktada gözlemler gerçekleştirildi.
Gönüllülük Temelli Denetim
Programa başvuran 2.911 kişi arasından seçilen, 18 yaş üstü ve en az altı aydır İzmir’de yaşayan yurttaşlar, Kültürpark, Kordon, Hasanağa Bahçesi, Bostanlı ve İnciraltı Kent Ormanı gibi önemli kamusal alanlarda denetim görevine başladı. Denetçiler, üzerlerinde taşıdıkları kameralar aracılığıyla çevresel ve kültürel gözlemlerini kayıt altına alarak zabıta ekipleriyle resmi olarak paylaşıyor.
“Aşağıdan Yukarıya” Veri Üretimi
Proje danışmanlarından İzmir Kavram Meslek Yüksekokulu öğretim üyesi Dr. Pelin Özden, çalışmayı şu sözlerle değerlendirdi:
“Yurttaş biliminin öne çıktığı, inovatif ve özgün bir katılımcılık modeli geliştirildi. Bu uygulama sayesinde vatandaşlar hem denetliyor hem de kentsel karar süreçlerine katkı sağlıyor. Sahadan toplanan veriler doğrudan belediye sistemine aktarılıyor, böylece aşağıdan yukarıya veri üretimi gerçekleşiyor.”
“Sorumluluğu Paylaşmak Önemli”
Programa katılan kent denetçilerinden Aleyna Polater, denetim sürecinin sadece belediye değil, yurttaş sorumluluğu gerektirdiğini vurguladı:
“Bir vatandaş olarak, kentte yaşanan aksaklıkları tespit edip ilgili birimlere iletmek istiyorum. Belediyeye ulaşmak, kiminle ne şekilde iletişim kuracağımı bilmek çok önemli. Her şey belediyeden beklenmemeli, bizlerin de sorumluluk alması gerekiyor.”
60 yıldır İzmir’de yaşayan Şaban Öngören ise, “Kentte hemen her yeri dolaşıyorum. Gördüğüm sorunları artık resmi yollarla bildirebileceğim. Bu uygulamayı görünce hemen başvurdum. Vatandaşın sadece eleştiren değil, çözüme katkı sunan bir yapıya geçmesi önemli,” dedi.
Uluslararası Alanda Takdir Gören Proje
Kent Denetçileri Programı, Avrupa Birliği destekli IMPETUS Projesi’nde 509 girişim arasında ilk 20’ye girerek finale kaldı. İzQ Girişimcilik Merkezi'nde düzenlenen tanıtım toplantısında konuşan Başkan Tugay, projenin yerel demokrasiyi güçlendiren örnek bir model olduğunu ifade etti. Denetçilerin noter huzurunda yapılan kura ve mülakat süreciyle belirlendiği açıklandı.
Kentsel Sürdürülebilirlikte Yeni Adım
Kent Denetçileri uygulaması, yalnızca çevre sorunlarının tespitiyle sınırlı kalmayıp; kentsel sürdürülebilirlik, çevre hakkı ve sağlıklı kent yaşamı konusunda farkındalık yaratmayı da amaçlıyor. Sahadan elde edilen veriler, belediyenin karar alma süreçlerine doğrudan katkı sağlıyor.
Çok Paydaşlı Koordinasyon
Uygulama; Zabıta, Kent Tarihi, Bilgi İşlem, Basın Yayın, Sağlık, Park ve Bahçeler, Çevre Koruma gibi Büyükşehir bünyesindeki birçok birimin iş birliğiyle hayata geçirildi. İzmir Kent Konseyi Engelli Meclisi ile Kentsel Adalet ve Eşitlik Şube Müdürlüğü de süreçte aktif rol aldı. Projenin koordinasyonunu ise İzmir Planlama Ajansı üstlendi.
