Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Parlamenter Asamblesi (AGİT PA) Başkanı Pere Joan Pons, İstanbul’da düzenlenen Sonbahar Genel Kurulu’nun ardından yaptığı açıklamada Türkiye’nin uluslararası diplomaside üstlendiği role dikkat çekti. Pons, küresel çatışmaların yoğunlaştığı bir dönemde Türkiye’nin müzakere kapasitesi, coğrafi konumu ve diplomatik hamleleriyle barış süreçlerinde belirleyici aktör hâline geldiğini ifade etti. TBMM ev sahipliğinde gerçekleşen AGİT PA toplantıları, üç gün boyunca 57 ülkeden 300’ün üzerinde parlamenteri buluşturdu. İstanbul, sadece teşkilat üyelerini değil; Fas, Cezayir ve Filistin gibi gözlemci ülkeleri de ağırlayarak Ortadoğu ve Avrupa arasında diplomatik bir köprü görevi üstlendi. Toplantılarda Gazze ve Ukrayna başta olmak üzere birçok kriz bölgesi ele alındı. Pons’a göre oturumlar bir “çıkış yolu arayışı” niteliği taşırken, özellikle Gazze’de ateşkes ve iki devletli çözüm fikri geniş mutabakatla destek gördü.
Azerbaycan–Ermenistan Teması: Somut Adım
Görüşmelerin en dikkat çekici gelişmelerinden biri, Azerbaycan ve Ermenistan heyetlerinin ilk kez ikili temas kurması oldu. Bu adımı “barış amaçlı parlamenter diplomasinin somut başarısı” olarak tanımlayan Pons, “Sadece konuşmuyoruz, sonuç üretmeye başlıyoruz.” diyerek AGİT PA’nın rolünü pekiştirdi. Pons, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin İstanbul ziyareti ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesini örnek göstererek, Türkiye’nin barış girişimlerinde aktif rol oynadığına dikkat çekti. Pons’a göre, Türkiye hem askeri hem diplomatik ağırlığıyla müzakere masalarını açabilen nadir ülkelerden biri:“Türkiye, barış için açıkça kilit bir ülkedir. Burada daha önce barış görüşmeleri yapıldı, bugün de yeni bir diplomatik tur mümkün.”
Gazze ve Ukrayna Aynı Masada
Pons, uluslararası kamuoyundaki eleştirilere de gönderme yaparak AGİT PA’nın krizlere tek taraflı yaklaşmadığını vurguladı: “Eğer adaletten söz ediyorsak, bunu hem Ukrayna’da hem Gazze’de yapmalıyız. Parlamento Asamblesinde çifte standart yok.” Bu yaklaşım çerçevesinde Pons, yıl boyunca Gazze sınırı, Batı Şeria, Kudüs, Kiev ve Srebrenitsa’yı ziyaret ettiğini, AGİT’in sahada görünür olma hedefi taşıdığını belirtti. Aralık ayının başında yapılacak AGİT Bakanlar Konseyi toplantısının, krizlerin çözümü için yeni bir diplomatik pencere oluşturabileceğini söyleyen Pons, “Bu platform, çatışma döneminde bile diyalog üretmek için var” mesajı verdi. İstanbul’daki AGİT PA toplantıları, Türkiye’nin jeopolitik etkisini diplomasiyle birleştiren konumunu once more öne çıkardı. AGİT PA Başkanı’nın vurgusuyla Türkiye, yalnızca bir bölgesel aktör değil; çatışmaların çözümünde aracı, barışı önceleyen bir kilit diplomasi merkezi olarak görülüyor.
