Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Çabalar, demansın Alzheimer, vasküler demans ve Lewy cisimcikli demans gibi birçok alt türü bulunduğunu belirtti. Bu hastalıkların temelinde beynin zamanla yıpranması yattığını aktararak, demansın hafif unutkanlıklardan sosyal geri çekilmeye kadar birçok belirtiyle kendini gösterebildiğine dikkat çekti.
Demansın erken belirtileri
Prof. Dr. Çabalar, hastalığın ilk sinyallerinin günlük yaşamda fark edilebileceğini söyledi. Bu belirtiler arasında; sık sık eşyaları kaybetmek, aynı soruyu tekrar tekrar sormak, zaman ve mekan karışıklığı, dil kullanımında zorlanma, gündelik işleri organize edememe, faturaları takip edememe, alışveriş listesi hazırlarken zorlanma gibi bilişsel problemler öne çıkıyor. Ayrıca, ani sinirlenmeler, sosyal hayattan çekilme ve karar alma zorlukları da hastalığın habercileri arasında.
Akdeniz tipi beslenme öneriliyor
Demansın önlenebilir yönlerine de dikkat çeken Prof. Dr. Çabalar, beyin sağlığını korumanın yollarını sıraladı. Akdeniz tipi beslenmenin önemini vurgulayarak, zeytinyağı, omega-3 yönünden zengin balıklar, yeşil yapraklı sebzeler, yaban mersini gibi antioksidan meyveler, kuruyemiş ve tam tahılların tüketilmesini önerdi. Şeker, trans yağ, paketli ürünler ve aşırı tuz kullanımından ise kesinlikle kaçınılması gerektiğini belirtti.
Düzenli fiziksel aktivite riski azaltıyor
Fiziksel aktivitenin demans riskini yüzde 35’e kadar azaltabildiğini vurgulayan Prof. Dr. Çabalar, haftada 150 dakikalık yürüyüşün bile ciddi bir koruma sağladığını söyledi. Zihinsel egzersizler, bulmaca çözmek, kitap okumak, yeni bir dil öğrenmek ve müzikle ilgilenmenin beyin bağlantılarını güçlendirdiğini, sosyal ilişkilerin ise zihinsel fonksiyonları canlı tuttuğunu dile getirdi.
Kaliteli uyku kritik önemde
Gece boyunca 7-8 saat kaliteli uykunun, beyin toksinlerinin temizlenmesi açısından hayati rol oynadığını belirten Prof. Dr. Çabalar, hipertansiyon, diyabet ve kolesterol gibi kronik hastalıkların kontrol altında tutulmamasının demans riskini ciddi ölçüde artırdığına dikkat çekti.
Demans tamamen durdurulamaz
Demansın tamamen durdurulamayacağını ancak erken tanı, düzenli nörolojik takip ve yaşam tarzı değişiklikleriyle ilerleyişinin büyük ölçüde yavaşlatılabileceğini aktaran Prof. Dr. Çabalar, hafıza kayıplarının geri döndürülmesinin mümkün olmadığını; fakat düşüş hızının yavaşlatılarak bireyin yaşam kalitesinin korunabileceğini ifade etti. İlaç tedavilerinin semptomları hafifletmeye yardımcı olduğunu belirten uzman, bilişsel rehabilitasyon, hafıza egzersizleri, hobi terapileri ve vitamin takviyelerinin (doktor önerisiyle) destekleyici olduğunu söyledi.
Demans önlenebilir ve yönetilebilir bir süreçtir
Hastalığın yönetiminde aile ve sosyal çevrenin desteğinin önemine vurgu yapan Prof. Dr. Çabalar, ev düzenlemelerinden hafıza destekleyici hatırlatıcılara kadar alınacak küçük önlemlerin bile hasta için büyük fark yaratabileceğini belirtti. Sonuç olarak, demansın sadece medikal bir süreç değil, toplumun genel sağlık bilinciyle yönetilmesi gereken bir yaşam süreci olduğu ifade edildi.
