Ege Üniversitesi (EÜ) Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. İlker Aydın’ın da yer aldığı uluslararası araştırma ekibi, deniz ekosistemlerini tehdit eden istilacı türlerin giriş riskini yapay zekâ destekli bir modelle öngörmeyi başardı. Thessaly Üniversitesi (Yunanistan), Danimarka Teknik Üniversitesi ve Ege Üniversitesi iş birliğiyle yürütülen çalışma, uluslararası bilim dergisi “Geosciences”’ta yayımlandı.
Adeta bir radar gibi işlev görüyor
Araştırma kapsamında geliştirilen model, zehirli aslan balığı ve balon balığı gibi tehlikeli türlerin Pagasitik Körfezi ve Akdeniz’e olası girişlerini 2035 yılına kadar tahmin ediyor. Yapay zekâ, makine öğrenimi ve çevresel veri analizine dayanan bu sistem, sıcaklık, tuzluluk ve iklim değişikliği verilerini değerlendirerek bir erken uyarı radarı gibi çalışıyor.
Halk sağlığı, balıkçılık ve bölgesel ekonomiye tehdit
Araştırmanın sonuçları, günümüzde Pagasitik Körfezi’nin görece güvenli olduğunu, ancak iklim değişikliğinin önümüzdeki on yıl içinde istilacı türlerin yayılımına elverişli bir ortam yaratabileceğini ortaya koydu. Bu durumun yalnızca biyolojik çeşitliliği değil, aynı zamanda balıkçılık, halk sağlığı ve bölgesel ekonomiyi de tehdit ettiği belirtildi.
Tüm Akdeniz için erken uyarı sistemi
Elde edilen bulguların, deniz ekosistemlerinin korunmasında bilimsel öngörünün ve uluslararası iş birliğinin önemini vurguladığını belirten lker Aydın, geliştirilen modelin yalnızca Pagasitik Körfezi değil, tüm Akdeniz için kullanılabilecek bir erken uyarı sistemi olarak değerlendirilebileceğini kaydetti.
Yaşamlarımızı köklü biçimde etkileyecek
Denizlerin hızla değiştiğini aktaran Doç. Dr. Aydın, eğer proaktif davranılmazsa, istilacı türlerin yalnızca ekosistemleri değil, insan yaşamını da köklü biçimde etkileyeceğini söyledi. Bu modelin, erken müdahale imkânı sunarak gelecekteki tehditleri önceden görmeyi sağladığını ifade etti.
EÜ'yü uluslararası arenada görünür kılacak çalışmalar
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, çalışmanın üniversitenin uluslararasılaşma vizyonuyla uyumlu olduğunu vurgulayarak, akademisyenlerin, deniz ekolojisini tehdit eden sorunlara karşı küresel ölçekte çözümler üretmeye devam ettiğini dile getirdi. Bu çalışmanın, bilim dünyasında üniversiteyi görünür kılan önemli bir başarı olduğunu sözlerine ekledi.
