Temmuz/2023 döneminde yapılan 1.1 milyar TL. ek bütçe ile birlikte 2023 yılı için merkezi yönetim bütçe gelirleri hedefi 4.929 milyar TL., bütçe giderleri hedefi 5.589 milyar TL. ve bütçe açığı hedefi 659 milyar TL. olarak konulmuştu.
Eylül/2023 döneminde yayımlanan Orta Vadeli Program (OVP) ile belirtilen bütçe açığı hedefi 1.631 milyar TL.’ye revize edilerek neredeyse 3 kat artırıldı. Devletin her şey dahil konsolide borç tutarı 6.573 milyar TL. (Kasım/2023 sonu itibariyle) iken borcun yüzde 25’i kadar bir yılda bütçe açığı normal bir durum değildi.
Her platformda mali disiplinin ne kadar önemli ve kıymetli olduğu, enflasyonla mücadelede sıkı maliye politikasının ve kamu harcamalarında kontrollü yaklaşımın elzem olduğunu, hatta bunun için de olmazsa olmaz meselenin “Mali kural” olduğunu ifade ettik.
Nihayetinde Aralık/2023 verilerinin dün yayımlanmasıyla 2023 yılı genel verileri tamamlanmış oldu ve bir rekoru da hiç kimseye bırakmamış olduk. Aylık ve yıllık bazda anormal seviyede bütçe açığı verdik.
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre Ocak-Kasım/2023 döneminde 532 milyar TL. bütçe açığı varken, sadece Aralık/2023 döneminde 842 milyar TL. açık verdik. Yıllık bazda da 1.374 milyar TL. bütçe açığı mevcut.
Dipnot eklemekte fayda var, 2023 yılında MTV iki defa ödendi, harçlar yüzde 50 artırıldı, Kurumlar Vergisi 5 baz puan arttı. Bunun dışında yüzde 8 ve yüzde 18 olan KDV oranı yüzde 10 ve yüzde 20 oldu. Buna rağmen böyle bir sonuç var.
Bu rakamı şöyle değerlendirebilirsiniz, Cumhuriyet kurulduğu günden bugüne kadar ülkenin toplam borcunun % 12,5’ini biz sadece Aralık/2023 döneminde oluşturduk. Bu gurur hepimizin!
Pekala, Aralık/2023 döneminde astronomik akıldışı bütçe açığının sebebi ne idi? Memur, işçi, emekli maaş zamları mı, hayır! Çünkü onlar Ocak/2024 bütçesine dahil. Aralık ayında bilmediğimiz ne oldu acaba?
Verilerin detayına baktığımızda bütçe gelirlerinde anormal bir durum yok. Vergi gelirlerinin bazı aylarda yüksek olması beyan/ödeme durumuna göre zikzaklar çizmesine rağmen genel bir istikrar gösterdiğini ve Aralık/2023 döneminde çarpıcı bir durum olmadığını söyleyebiliriz.
Mesele şöyle, bütçenin gider kısmında sermaye transferleri kalemi var. Ekim/2023 döneminde 29 milyar TL., Kasım/2023 döneminde 55 milyar TL. iken, Aralık/2023’de 639 milyar TL.’ye çıktığını ve asıl sebebin bu olduğunu görüyoruz.
Kalemin alt kıvrımlarına bakalım nedir bu konunun detayı dediğimizde “Diğer” diye bir satır karşımıza çıkıyor. Evet, yıllık bütçe açığı hedefi kadar bir ayda harcamanın yapıldığı kalemin adı “Diğer”.
Bakan Şimşek göreve geldiğinde 4 temel parametreye vurgu yapmıştı, şeffaflık, hesap verilebilirlik, öngörülebilirlik ve uluslararası normlara uygunluk. Görüleceği üzere ne kadar şeffaf bütçe, hayranlıkla takip ediyoruz.
Muhteşem bütçe!
Mahmut Aydoğmuş
Yorumlar