Eskiden sorularımızı Google’a yazardık, şimdi ChatGPT’ye soruyoruz. “Yarın hava nasıl olacak?” gibi basit bir sorudan, “İnsanlık nereye gidiyor?” gibi ağır mevzulara kadar her şey için klavyeye sarılıyoruz. Peki her bir sorunun, arka planda doğaya bir faturası olduğunu biliyor muydunuz?
Geçtiğimiz günlerde OpenAI CEO’su Sam Altman bir yazı kaleme aldı. Adı “The Gentle Singularity” – Türkçesiyle “Nazik Tekillik”. Bu yazıda geleceğin yapay zekâlarıyla ilgili pek çok güzel hayal kurmuş ama beni en çok çarpan bölüm, ChatGPT gibi modellerin her bir sorguda ne kadar enerji harcadığıydı.
Altman diyor ki: “ChatGPT’ye sorduğunuz ortalama bir soru, enerji olarak tasarruflu bir ampulü birkaç dakika çalıştırmaya yetecek kadar elektrik tüketiyor.” Yani öyle çok büyük bir şey değil gibi görünüyor. Ama bir duralım. O “küçük şey” her gün milyonlarca kez tekrarlandığında ne oluyor?
Bir başka deyişle: Her bir ChatGPT sorusu, minicik de olsa elektrik harcıyor. Dahası, arka planda çalışan devasa veri merkezleri bu hesaplamaları yaparken soğutulmak zorunda. Soğutma neyle yapılır? Tabii ki suyla. Evet, su da harcanıyor. Altman’a göre her soru, neredeyse bir çay kaşığının onda biri kadar su tüketiyor. Şaka gibi, değil mi?
Ama gelin bu minik kaşıkla biraz düşünelim. Dünya genelinde her gün yüz milyonlarca ChatGPT sorgusu yapılıyor. Yani bu kadar çok insan bu kadar çok “Merhaba, nasılsın?” diye sorduğunda ortaya çıkan toplam enerji ve su tüketimi ciddi boyutlara ulaşıyor.
Peki ne yapmalı? Yapay zekâyı hiç mi kullanmayalım? Hayır, elbette kullanalım. Ama biraz daha bilinçli kullanalım. Mesela basit şeyleri hâlâ arama motorundan öğrenebiliriz. Ya da bir soruya dört kere “lütfen” demek yerine bir kere deyip işi kısa kesebiliriz. Çünkü her ek kelime, biraz daha işlemci çalışması, biraz daha enerji, biraz daha su demek.
Ayrıca, iyi haber şu: Teknoloji geliştikçe bu maliyetler de azalıyor. Daha az enerjiyle daha fazla iş yapılabiliyor. Ama bu bizi tamamen sorumsuz kılmaz. Evde musluğu boşa akıtmakla veri merkezinde fazladan işlem yaptırmak arasında sandığımızdan daha çok benzerlik var.